Yatay Analiz/Karşılaştırmalı Tablolar Analizi Nedir, Nasıl Hesaplanır ve Yorumlanır?

Yatay analiz ya da karşılaştırmalı tablolar analizi, bir işletmenin en az 2 yılı kapsayan mali verilerinin incelenmesidir. Burada incelenen husus karşılaştırılacak olan mali tablodaki hesap kaleminin yıllar itibarıyla gösterdiği değişim: azalış, artış. Bir karşılaştırma söz konusu olduğu ve değişkenlik gösterdiği için dinamik bir analiz türüdür.

Yatay analiz şu şekilde hesaplanır:

Yatay analiz yüzdesi: ((t1-t0)/t0)*100

t0: Temel/baz yıl

t1: Bir sonraki yıl

Örnek:

	2017	2018	2019
Stoklar	1.000.000 TL	1.250.000 TL	1.500.000 TL

Baz yılı 2017 olarak belirlediğimiz zaman;

2018 yılı: ((1.250.000 TL – 1.000.000 TL)/1.000.000 TL)*100

2018 yılında stokları bir önceki seneye göre %25 seviyesinde artış göstermiştir.

2019 yılı: ((1.500.000 TL – 1.000.000 TL)/1.000.000 TL)*100

2019 yılında stokları 2017 yılına göre %50 seviyesinde artış göstermiştir.

Bir firmanın mali verilerini yorumlarken karşılaştırmalı tablolar analizi yaptığımızda bize tek bir hesap kalemi hakkında bilgi verdiği için bu analizi diğer hesap kalemleri de dikkate alınarak yorumlanması gerekmektedir. Çünkü firmanın stoklarındaki bir artış stok devir hızında artış ya da azalışı ifade edebilir. Şu şekilde firmanın satışların karşılaştırmalı tablolar analizini yaptığımızda satışlarındaki artış hızının stoklarındaki artış yüzdesinden fazla olması stokların devir hızını yükseltecek ve stok elde kalma süresini kısaltacaktır.