Kapasite Kullanım Oranı Nedir?

İmalat sanayi kapasite kullanım oranı(KKO) imalat sanayinde faaliyet gösteren iş yerlerinin referans dönemdeki mevcut fiziki kapasitelerine göre fiilen gerçekleşen kapasite kullanımlarıdır.

Kapasite kullanım oranı İktisadi Yönelim Anketi (İYA) kapsamında derlenen, referans döneme ait imalat sanayi kapasite kullanım oranıdır. İYA kapsamındaki işyerlerinin sınıflandırılmasında “Ekonomik Faaliyetlerin İstatistiksel Sınıflaması” kullanılmaktadır.

İktisadi Yönelim İstatistikleri kapsamında derlenen İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı istatistikleri ile imalat sanayinde faaliyet gösteren işyerlerinin, mevcut fiziki kapasitelerine göre fiilen gerçekleşen kapasite kullanımlarının izlenmesi amaçlamaktadır. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından Türkiye’de faaliyet gösteren imalat sektöründeki firmalara yapılan aylık anket sonuçlarına göre belirlenir ve % olarak hesaplanır.

Kapasite kullanım oranı istatistikleri, ürünlerin nihai kullanım amacına göre yapılan sınıflandırmaya göre, dayanıklı ve dayanıksız tüketim malları, ara malları ve yatırım malları üreten sektör grupları itibarıyla ve ikili faaliyet düzeyine göre, 10-33 kodlu imalat sanayi alt sektörleri bazında verilmektedir. İkili faaliyet düzeyine göre, 19 kodlu kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı alt sektörünün kapasite kullanım oranı verileri ise, istatistiki gizlilik ilkesi gereğince yayımlanmamaktadır.

Kapasite kullanım oranı ekonominin öncü göstergeleri arasında yer alır. Çünkü firmalar talep doğrultusunda imalat yaparlar ve buna göre mevcut fiziki kapasitesinde bir artış meydana gelir. Bu da doğrudan ekonomide bir hacim oluşturacağı için büyümede etkili olacaktır. Kapasite kullanım oranındaki bir artış meydana geldiğinde ekonomide bir toparlanma söz konusu olabilirken kapasite kullanım oranındaki azalış ise ekonomide daralmaya işaret edebilir. Kapasite kullanım oranı aylık olarak yayımlanmakla birlikte tek bir aya bakarak yorumlamak yanlış yorumlara sebep olabilir. Bu kapsamda genel trend ve diğer ekonomik gelişmeleri de göz önünde bulundurma etkili olacaktır.

TCMB tarafından yayımlanan haziran ayı kapasite kullanımı aşağıdaki gibidir;

 

B

TCMB tarafından yayımlanan 2015/12-2020/06 dönemleri arasındaki kapasite kullanımının seyri aşağıdaki gibidir;

 

2018 ve 2019 yıllarında kapasite kullanım oranları %70-80 bandında seyrederken ülkemizde ilk defa Mart ayında görülen Koronavirüs etkisiyle işletmeler faaliyetlerini geçici süre durdurmasının 2020/04 itibarıyla kapasite kullanım oranına yansıdığı görülmektedir.

Ekonominin bir diğer öncü göstergelerinden birisi olan satın alma yöneticileri endeksi hakkında bilgi edinmek isterseniz bu yazımı okuyabilirsiniz!