Cari Oran Nedir ve Nasıl Yorumlanır?

Cari oran firmaların likiditesine ilişkin bilgi edinmemizi sağlayan en temel rasyolardan bir tanesidir. Bu rasyo firmaların dönen varlıkları ile kısa vadeli borçlarının karşılaştırılmasını sağlayan likidite oranlarındandır.

Cari oran şu şekilde hesaplanır:

Cari Oran: Dönen Varlıklar / Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar

Dönen varlıklar firmanın bilançoda yer alan likiditesi en yüksek varlıklarıdır. Bu varlıkların 1 yıl içerisinde nakde dönüşmesi beklenir.

Tek düzen hesap planında dönen varlıklar 1 kodu ile başlar ve şu şekildedir:

•          10 Hazır Değerler
•          11 Menkul Kıymetler
•          12 Ticari Alacaklar
•          13 Diğer Alacaklar
•          15 Stoklar
•          17 Yıllara Yaygın İnşaat Ve Onarım Maliyetleri
•          18 Gelecek Aylara Ait Giderler Ve Gelir Tahakkukları
•          19 Diğer Dönen Varlıklar

Kısa vadeli yabancı kaynaklar firmanın bilançosunda yer alan ve 1 yıl içerisinde ödenecek olan yükümlülüklerini ifade eder.

Tek düzen hesap planında kısa vadeli yabancı kaynaklar 3 kodu ile başlar ve şu şekildedir:

•          30 Mali Borçlar
•          32 Ticari Borçlar
•          33 Diğer Borçlar
•          34 Alınan Avanslar
•          35 Yıllara Yaygın İnşaat Ve Onarım Hakedişleri
•          36 Ödenecek Vergi Ve Diğer Yükümlülükler
•          37 Borç Ve Gider Karşılıkları
•          38 Gelecek Aylara Ait Gelirler Ve Gider Tahakkukları
•          39 Diğer Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar

Finansal analizde cari oranın 1’den fazla olması beklenir. Buradaki temel unsur firmaların 1 yıl içerisindeki nakde dönüşecek olan varlıkları ile 1 yıl içerisinde ödenecek olan borçlarını yani yükümlülüklerini karşılaması beklenir.

Cari oranın 1’den fazla olması demek aynı zamanda dönen varlıklar > kısa vadeli yabancı kaynaklar anlamına geleceği için firmanın net işletme sermayesinin de pozitif olduğu anlamına gelmektedir. Net işletme sermayesine ilişkin detay bilgiyi buradan edinebilirsiniz.

Firmalardan cari oranın 1 den fazla olması beklense de bir firmanın dönen varlıklarının, kısa vadeli yabancı kaynaklardan fazla olması o firmalar işlerin tam olarak iyiye gittiği söylenemez. Firmaların faaliyet gösterdiği sektöre bağlı olarak bilanço yapılarında farklılıklar olabilir. Örneğin, faaliyet konusu al-sat olan ticari işletmelerde dönen varlıkların, imalat sektöründe faaliyet gösteren firmalara göre daha fazla olması muhtemeldir. Çünkü imalat yapan firmaların makine, tesis ve cihaz gibi maddi duran varlıkları üretim süreci için gerekli olup, al-sat yapan işletmelerde bu tarz duran varlıklara ihtiyaç duyulmamaktadır.

Bir diğer husus, finansal analizde sık yapılan hatalardan birisi de cari oranın 1 den büyük olmasının doğrudan olumlu bir husus olarak algılanmasıdır. Bildiğiniz üzere, tek düzen hesap planında bilanço kalemleri en likit varlıktan en az likit olan varlığa doğru sıralanmakta olup, en likit bilanço varlıkları hazır değerlerdir. Dönen varlıkları her ne kadar 1 yıl içerisinde likit hale gelecek varlıklar olarak görsek de dikkate almamız gereken önemli unsurlardan bir tanesi de firmanın ticari alacaklarının tahsil süresi ile stoklarının nakde dönüşüm hızıdır.

Cari oranda firmanın alacak tahsil süresinin önemini şu şekilde örneklendirebiliriz;

Firmanın kasasında sadece 20 TL bulunduğunu ve stoklarındaki A malını 180 gün sonra tahsil etmek üzere 100 TL’ye vadeli olarak sattığını düşünelim. Böylece firmanın dönen varlıkları 120 TL olacaktır. Diğer taraftan, firmanın daha önce kullanmış olduğu kredi için 90 gün sonra ödenecek olan 75 TL tutarında taksit ödemesi olsun. Bu doğrultuda bakıldığında, firmanın dönen varlıkları(120 TL), kısa vadeli yabancı kaynaklarından(75 TL) büyük, yani cari oranı 1’in üzerinde olacaktır. Firma 75 gün sonra taksit ödemesi yaparken kasasında sadece 20 TL likit varlığı olacaktır. Çünkü satılan A malının tahsilatına daha 90 gün vardır. Bu durumda firmanın cari oranı 1’in üzerinde olmasına karşın taksit ödemesini gerçekleştiremeyeceği görülmekte olup, firma temerrüde düşecektir. Firmaların ticari alacaklarının önemine ilişkin buradaki yazımdan detay bilgi edinebilirsiniz.

Firmanın cari oranının 1’in üzerinde olması finansal analiz açısından önemli bir unsur olsa da dönen varlıklarının ne kadar sürede likit varlık haline geleceği daha fazla önem taşımaktadır!